ახალგაზრდა მწვანეები
პუბლიკაციები
ბლოგები
︎︎︎ Ჰესები და კლიმატის ცვლილების ზემოქმედების გავლენა საქართველოს რეგიონში
︎︎︎კლიმატის ცვლილება - ქალთა უფლებათა კრიზისი
︎︎︎ (არა)ბუნებრივი კატასტროფა: კატასტროფის პოლიტიკურობა, მოწყვლადობა და კლიმატის კრიზისი
︎︎︎სერფინგი თუ სქროლინგი?
︎︎︎ფემინისტური თეატრი, როგორც პოლიტიკური და სოციალური აქტივიზმი
︎︎︎ფემინურობა ციფრულ ველში: რეალობით ნაწარმოები თამაში, თუ თამაშით ნაწარმოები რეალობა?
︎︎︎Homo-Economicus: ყოჩაღ ქალებს დეპრესია აქვთ
სრული სია︎
︎︎︎სერფინგი თუ სქროლინგი?
︎︎︎ფემინისტური თეატრი, როგორც პოლიტიკური და სოციალური აქტივიზმი
︎︎︎ფემინურობა ციფრულ ველში: რეალობით ნაწარმოები თამაში, თუ თამაშით ნაწარმოები რეალობა?
︎︎︎Homo-Economicus: ყოჩაღ ქალებს დეპრესია აქვთ
სრული სია︎
ორგანიზაციის
შესახებ —
- საქართველოს ახალგაზრდა მწვანეები ახალგაზრდული, წევრობაზე დაფუძნებული, მემარცხენე, ქვიარ და ფემინისტური ორგანიზაციაა.
- ორგანიზაციის მიზნები და ამოცანები
გაიგე მეტი ︎︎︎
გრინვოშინგი: როგორ
ცდილობენ კომპანიები თავიანთი
ეკოლოგიური ნაკვალევის დამალვას
ფოტო: ეროვნული არქივი
ავტორი: ელისაბედ ხუნწარია
კლიმატის კრიზისის ფონზე, სულ უფრო და უფრო მეტ მომხმარებელს უჩნდება გლობალური პრობლემის დაძლევაში თავისი წვლილის შესატანად ეთიკური მოხმარებისა და მდგრადობის პრინციპების შესაბამისი შენაძენების გაკეთების სურვილი. ამ მოთხოვნებზე საპასუხოდ კომპანიები და ბრენდები თავიანთი ეკოლოგიური ნაკვალევის შემცირებასა და შესაბამისი პოლიტიკის დანერგვის პირობას იძლევიან, თუმცა ბევრი მათგანი ამ ახალი ტიპის, მეტად ეკოლოგიურად შეგნებული მომხმარებლის შესანარჩუნებლად თუ მოსაზიდად მხოლოდ ზედაპირულ გამოსავალს, ე.წ. „გრინვოშინგს“ მიმართავს.
„გრინვოშინგი“, სხვანაირად - მოჩვენებითი გამწვანება, გულისხმობს პროდუქტის, მომსახურების, ბრენდისა ან თავად კომპანიისათვის სპეციფიკური ბრენდინგის, ზოგადი დახასიათებებისა და გაუმჭვირვალობის ხარჯზე ისეთი „მწვანე“ თვისებების მიწერას, რომლებიც მას მხოლოდ ნაწილობრივ ან საერთოდ არ ახასიათებს. ამასთანავე, გრინვოშინგს ეწევა ყველა კომპანია, რომელიც ეკოლოგიურ სისუფთავეზე, ეთიკურ წარმოებაზე და ა.შ. წამოყენებულ პრეტენზიებს, გინდ ისინი სიმართლეს შეესაბამებოდეს, მტკიცებულებებითა და ფაქტებით კი არ ამყარებს, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ „მწვანე შეფუთვით“ კმაყოფილდება ე.ი. მომხმარებლისათვის საჭირო ინფორმაციას ნებსით თუ უნებლიედ ხელმისაწვდომს არ ხდის.
„მწვანე შეფუთვაში“ შეიძლება იგულისხმებოდეს, როგორც ეკოლოგიურ სისუფთავესთან და მდგრადობასთან ასოცირებული სურათებით, ლოგოებით, ფრაზებითა და ფერებით დატვირთული დიზაინები, ასევე ეფექტური ჟღერადობის მქონე, მაგრამ ზოგადი და არაფრისმთქმელი სარეკლამო განაცხადები და დაპირებები. მაგალითად, 2019 წელს კოკა-კოლამ მილიონობით დოლარი დახარჯა 25% გადამუშავებული ოკეანის პლასტმასისაგან დამზადებული ბოთლების რეკლამირებაზე, რომელთა წყლის წვეთებიან ცისფერ შეფუთვას, წარწერით „ბოთლი დამზადებულია გადამუშავებული ოკეანის პლასტმასით“ მყიდველამდე უმოკლესი გზით უნდა მიეტანა იდეა, რომ ამ პროდუქტის შეძენით, ისინი ეკოლოგიურად შეგნებულ კომპანიას უჭერდნენ მხარს. თუმცა, რა თქმა უნდა, არც ბოთლზე და არც კომპანიის ვებსაიტზე არ ეწერა, რომ კოკა-კოლა მხოლოდ ერთი წლით ადრე მსოფლიოში უდიდეს პლასტიკურ დამაბინძურებლად დასახელდა და ოკეანეში გადაგდებული პლასტმასის ნარჩენების დიდი ნაწილი, სავარაუდოდ, მისივე ბოთლებს შეადგენდა.
გრინვოშინგის პრობლემის წინაშე დგას სწრაფი მოდის ინდუსტრიაც. უკანასკნელ ათწლეულში გამწვანების მოთხოვნის საპასუხოდ, მომხმარებელმა ბრენდებისაგან უამრავი ე.წ. „მდგრადი“ და „ეკოლოგიურად შეგნებული“ კოლექცია და პროდუქტი მიიღო. მაგრამ ამავე პერიოდში მოდის ინდუსტრიაში მკვეთრად გაიზარდა ასევე ატმოსფეროში გამოყოფილი გამონაბოლქვის რაოდენობა, წიაღისეული საწვავით წარმოებულ სინთეტიკაზე დამოკიდებულება, ჭარბი მოხმარება და გამწვავდა ნარჩენების კრიზისიც. ეს ცალკეული კოლექციები კი, რომლებიც მხოლოდ იმით თუ დაიკვეხნის, რომ იმავე ბრენდის სხვა კოლექციებთან შედარებით „ნაკლებად მავნებელია“ (თუმცა არა სრულიად მწვანე, მდგრადი) ემსახურება არა ზედმეტი წარმოების სახით არსებული ძირეული პრობლემის მოგვარებას, არამედ მომხმარებლის ნდობის მოპოვებასა და მოგების ზრდას. ასეთი ე.წ. ეთიკური ხაზები მხოლოდ მცირე ნაწილებია გიგანტური კომპანიებისა, რომლებიც დანარჩენ ფრონტებზე მილიონობით ტონა ტანსაცმლის არაეთიკური გზებით წარმოებასა და კლიმატის კრიზისის გამწვავებას განაგრძობენ.
2021 წელს Changing Markets Foundation-ის მიერ გამოქვეყნებული ანგარიშის თანახმად სწრაფი მოდის სფეროში მოღვაწე ბრენდების მიერ გაკეთებული დანაპირების 60% სიმართლეს არ შეესაბამებოდა. მათ შორის კი ყველაზე გამაოგნებელი შედეგი, ბრენდინგის სიმართლესთან 90%-იანი შეუსაბამობა, H&M-მა აჩვენა, რომლის წინააღმდეგაც გრინვოშინგის ბრალდებით 2022 წელს სასამართლოში საქმეც აღიძრა. საგულისხმოა, რომ ბრენდმა სასამართლო მოიგო, თუმცაღა მისთვის წაყენებული ბრალდების უსაფუძვლობაზე მეტად ეს მდგრადობის უნივერსალური განსაზღვრების არარსებობამ და პროდუქტისა და კოლექციის დასახასიათებლად H&M-ის მიერ გამოყენებულმა ბუნდოვანმა ენამ განაპირობა. მართლაც, რთულია ზუსტი განსაზღვრების გარეშე იმ კრიტერიუმების დადგენა, რომელსაც კომპანია, კოლექცია თუ პროდუქტი უნდა აკმაყოფილებდეს მისთვის „მწვანეს“ სტატუსის მისანიჭებლად, თუმცა ეს არ უნდა ანთავისუფლებდეს მას გამჭვირვალობის ვალდებულებისა და კრიტიკული მზერისაგან. ბრენდის მხრიდან საკმარისი არ არის (ან არ უნდა იყოს), იმის განცხადება, რომ მისი ახალი პროდუქტი „უფრო ეკოლოგიურად სუფთაა“. მან მომხმარებელს კონკრეტული, დეტალური ინფორმაცია უნდა მიაწოდოს, რათა ამ უკანასკნელმა ინფორმირებული გადაწყვეტილების მიღება შეძლოს. მაგ. რა ხდის მის პროდუქტს უფრო ეკოლოგიურად სუფთას? ნაკლები პლასტმასის შემცველობა? რამდენად? რასთან შედარებით? მწარმოებლების დიდ ნაწილს ამ კითხვებზე პასუხის გაცემის ეშინია, რადგან ყოველთვის არის შანსი იმისა, რომ მომხმარებელს ბრენდინგით გაჩენილი მოლოდინები არ გაუმართლდება.
რა თქმა უნდა, საბოლოო ჯამში, გამოსავალი არა ერთი ტიპის მასალის მეორე, ნაკლებად მავნე მასალით ჩანაცვლება, არამედ წარმოების რადიკალური შენელებაა. თუმცა, ამჟამად, იმის თქმაც კმარა, რომ მომხმარებელს არათუ უფლება, არამედ ვალდებულებაც აქვს იცოდეს და ინტერესდებოდეს იმ პროდუქციის შემადგენლობით, რომელსაც მოიხმარს. ხოლო კომპანია, თავის მხრივ, ვალდებულია, საჭირო ინფორმაცია მისთვის ხელმისაწვდომი გახადოს. გრინვოშინგის მხილების მიზანი კი, უპირველეს ყოვლისა, სწორედაც რომ მომხმარებლის ინფორმაციის ნაკლებობისაგან დაცვას წარმოადგენს.
#CDNEE #eyfcoe
This project is part of CDN's Annual Work Plan "Bring your tote-bag, but smash the system!"